UPCYCLING

Odpady

RECYKLING

ZERO

Upcycling to nadawanie nowego życia starym produktom poprzez podnoszenie ich wartości. W ten sposób zapobiegamy powstawaniu odpadów oraz sprawiamy też, że surowce, które raz zostały wykorzystane do produkcji, pozostają dalej w obiegu.

Co do zasady upcycling nie jest procesem przemysłowym, porównywalnym z recyklingiem. Nie dzieje się na dużą skalę, ani nie jest prowadzony w przeznaczonych do tego zakładach przetwarzania odpadów. Najczęściej dotyczy jednostkowych produktów, a te, które w ten sposób powstają, mają wartość nie tylko materialną, ale też artystyczną.

Produktami z upcyclingu otaczamy się na co dzień. Kanapa zbudowana z palet transportowych, lampa ze starego bębna od pralki czy też karmik dla ptaków z zużytego opakowania to tylko pierwsze z brzegu przykłady. A w dalszych pomysłach ogranicza nas tylko wyobraźnia (i przepisy zakazujące demontowania niektórych odpadów, np. zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego).

Przyszłość pokaże, czy recykling i upcycling któregoś dnia będą miały ze sobą więcej wspólnego. Być może innowacje, kreatywność twórców i wyczerpujące się surowce sprawią, że koniecznością stanie się tworzenie produktów z recyklingu o tej samej wartości, co produkty zużyte. Albo nawet wyższej...

UPCYCLING

Jest kilka sposobów zagospodarowania odpadów.

Najlepszym jest recykling, kiedy w procesie przemysłowym przetwarzamy zebrane odpady na nowe surowce lub produkty. Mogą to być te same produkty lub całkiem inne. A wszystko, co przekształcimy poprzez recykling, może potem służyć jako substytut produktów wytworzonych z surowców pierwotnych.

Dużo mniej cyrkularnym sposobem zagospodarowania odpadów jest odzysk energetyczny, który najczęściej wiąże się ze spaleniem odpadów. Podczas takiego procesu odzyskiwana jest energia, którą można wykorzystać w taki sposób, na jaki pozwala instalacja odzysku i lokalne uwarunkowania.

Najgorszym sposobem zagospodarowania odpadów jest ich unieszkodliwienie. Polega ono na pozbyciu się odpadów bez jakiegokolwiek wykorzystania wartości surowców. Unieszkodliwienie odpadu to ich spalenie bez odzysku energii albo wyrzucenie na składowisko.

ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓW

Najlepszy odpad to taki, który nigdy nie powstał. Róbmy więc wszystko, aby wytwarzać ich jak najmniej.

Zero Waste to wszystkie sposoby postępowania z posiadanymi przez nas przedmiotami, które nie pozwalają im stać się odpadami. W dużej mierze sukces zależy od naszych indywidualnych wyborów i chęci do niestandardowych działań. Ale równie ważny jest design, użyte materiały lub (w wypadku niematerialnych substytutów) ich brak czy też sposób produkcji wpływający na jakość.

Zero Waste możemy wprowadzić do naszego życia, kiedy zrezygnujemy z posiadania niektórych przedmiotów lub posiadanie zamienimy na inne sposoby ich używania. Przeciwdziałanie marnowaniu żywności to równie ważny obszar, który pozwala zmniejszyć ilość wytwarzanych odpadów.

Bezdyskusyjnie używamy za dużo opakowań i powinniśmy to ograniczyć. Róbmy to jednak w sposób przemyślany. Pamiętajmy, że opakowania mają swoje funkcje - m.in. służą do ochrony produktów, w tym przeciwdziałają ich psuciu się (np. żywności). Wybierajmy więc produkty w opakowaniu wtedy, gdy jest to zasadne i wspiera nas w życiu zgodnym z Zero Waste.

Żółty kolor przeznaczony jest na odpady z tworzywa sztucznego (m.in. butelki po napojach, opakowania po kosmetykach), metalu (np. puszki po napojach i konserwach, naczynia kuchenne) oraz na odpady wielomateriałowe (np. kartony po mleku i sokach). Nie wrzucaj tutaj zużytych baterii ani puszek po farbach.

Zielony kolor przeznaczony jest na szkło, ale tylko opakowaniowe (np. butelki i słoiki). Nie wrzucaj tutaj innego rodzaju szkła - szklanek i kieliszków, żarówek ani szyb.

Niebieski kolor to papier (np. gazety, książki i pudła). Nie należy wyrzucać tutaj paragonów, kartonów po mleku i sokach, ręczników i chusteczek ani zabrudzonego papieru.

Brązowy kolor to odpady BIO, czyli odpady kuchenne pochodzenia roślinnego oraz drobne odpady ogrodowe. Nie wyrzucaj tutaj ziemi i kamieni, odpadów pochodzenia zwierzęcego ani popiołu.

Odpady zmieszane to wszystkie inne odpady, których nie zbieramy selektywnie do innych kolorów. Jednak nie wyrzucaj tutaj odpadów niebezpiecznych, budowlanych, sprzętu elektrycznego ani baterii i akumulatorów.

SELEKTYWNA ZBIÓRKA

ZERO WASTE

Kontakt

Łukasz Sosnowski

lukasz@goz.world

Wszystko, co widzisz na tym zdjęciu, może
- chociaż nie musi - któregoś dnia stać się odpadem.

To od ciebie zależy jak długo produkt będzie służył w sposób, jaki został dla niego zaprojektowany. Oraz co się stanie z odpadami, które z niego kiedyś powstaną.

Idea Zero Waste jest podejściem jak najbardziej słusznym, chociaż nie zawsze wykonalnym. Kluczowe będzie więc - jeżeli musimy wytwarzać jakąś ilość odpadów -  jakie one będą oraz czy w prawidłowy - selektywny sposób - będą zbierane.

Mimo że tylko 13% wytwarzanych w Polsce odpadów to odpady komunalne, to właśnie one są najbardziej widoczne i wokół nich toczy się najgłośniejsza dyskusja. Również na dalsze losy tego strumienia my - jako konsumenci - mamy największy wpływ.

Selektywne zbieranie odpadów komunalnych to kluczowy element cyklu życia produktu. Wybierając odpowiedni kolor pojemnika spowodujemy, że poszczególne frakcje odpadów nie zmieszają się z innymi, które mogłyby je zanieczyścić. Prawidłowe zbieranie to także szansa na jeszcze bardziej wydajne wysortowanie poszczególnych rodzajów odpadów w sortowni. W ten sposób przyczyniamy się do utrzymania wartości zasobów drzemiących w odpadach i pozostawiamy je w obiegu.

W Polsce istnieją jednolite zasady selektywnego zbierania odpadów komunalnych. To oznacza, że bez względu na to, gdzie jesteśmy, obowiązują nas te same wymagania.